Su Museu MAN de Nùgoro avisat chi est pro abèrrere sa mustra «A unu passu dae su tempus. Giacometti e s’antigòriu».

Sa mustra, contivigiada dae Pietro Bellasi e Chiara Gatti, rica de unos setanta petzos, at a acrarire a su pùblicu s’ammaju mannu chi at tentu s’iscultura antiga (egitziana, etrusca, greca, tzèltica o africana) a sos ogros de su mastru de su Noighentos, famadu pro sas figuras in caminu, sas fèminas firmas e a sa muda che ìdolos de su tempus passadu. 

«Totu s'arte de su passadu, de cada tempus, de cada tziviltade, m’aparesit in dae in antis. Totu fiat simultàneu, comente chi s’ispàtziu esseret fatu a càmbiu cun su tempus». Dae custa cunfessione forte, naschet s’idea de dare a sas mègius òperas de Alberto Giacometti (1901-1966) una tratu de eternidade, pighende sas isculturas longas e sùtiles suas, iscavadas in sa matèria che repertos archeològicos, e ponende·las a curtzu a àteros repertos pretziosos seberados in calicunu de sos prus museos importantes italianos de arte antiga.

Sos prèstidos de sas òperas de Giacometti, cuntzèdidos dae sa Kuntshaus de Zurigo, dae sa colletzione Peggy Guggenheim de Venètzia e dae àteras colletziones isvìtzeras importantes, ant a èssere acurtziados pro sa prima borta a sas òperas arcàicas de su Museu Archeològicu de Casteddu, de su Museu Tzìvicu Archeològicu de Bologna, de su Museu Tzìvicu de Palatzu Farnese in Piacentza e de su Museu Natzionale Etruscu de Villa Giùlia.

Sos traballos de Giacometti e sos de sos antepassados suos ant a animare unu percursu isvilupadu in temas e iconografias, in unu giogu de referèntzias in ue sas mègius òperas si mirant tra issas, bogadas dae sa dimensione de su tempus e torradas a pònnere in s’ispàtziu de sa cuntemporaneidade.

S’òpera de Giacometti l’ant istudiada in sos annos e ant agatadu puntos de cuntatu tra s’arte sua e s’iscultura antiga – dae cussa egìtzia a sa sumerica, dae sos repertos de s’edade de su brunzu fintzas a s’arte greca o a s’iscultura africana – e ant pensadu a sa possibilidade de fàghere una mapa de sas iconografias e de sas culturas de su passadu prus chi l’agradessiant a s’artista, pigadas pro modellu in su meledu cuntemporàneu suo, semper in chirca de formas de espressione antigas, chi esserent a tretu de rapresentare sos òmines modernos in una bisione eterna, in su recùperu de sas orìgines e de s’istòria nostra.

Unu biàgiu incantosu in su tempus (e in s’ispàtziu), at a mustrare chi sa Femme qui marche, fata intre su 1932 e su 1936, torrat a propònnere sos matessi critèrios de istilizare sa carena, sa solennidade, su passu curtzu de s’anca manca apenas istèrridu a dae in antis, cuntzetu netu de movimentu, fundadu subra de s’iconografia egìtzia. 

In su cuntestu de s’arte traditzionale africana, sas insignas Oko e sas figuras Igala de sa Nigèria cun sa bentre lada e illonghiada, sunt testimonias de immàgines de s’ispìritu, forma visìbbile de un’invisìbbile chi sos òmines giughent intro, e chi Giacometti at istudiadu a fundu pro sas isculturas suas conchiminudas e cun su bustu illonghiadu meda.

Sas figuras famadas de orìgine etrusca, comente sos Arùspicos cun sas carenas “a lama” de su Museu de Villa Giùlia in Roma, iscobertos  dae s’artista in su primu biàgiu in Itàlia intre su 1920 e su 1921, parent chi torrant in sas formas immòbiles de s’iscultore e cundividint cun issas su linearismu, cumpostesa e armonia. Gai etotu sa chistione cun sos brunzetos nuràgicos - chi marcant su ligàmene cun su territòriu sardu - si ispiegat cun sas paràulas de s’istòricu de s’arte Giusepe Marchiori chi sunt dedicadas pròpiu a sa caraterìstica antropològica de sa chirca de Giacometti e a sas formas de sas carenas suas «istrìgiles comente a sos gherreris nuràgicos, sena lantzas ne iscudos, o si nono comente a s’ìdolu de Volterra, a sos òmines de su de note». 

Sighende cun sos cunfrontos, acò a ùrtimu sas Korai minoreddas de brunzu, cun sas formas  cumpatas, a bratzos falados chi ammentant sa delicadesa de sas òperas prus sùtiles de Giacometti, cuddas figuras artas pagos tzentìmetros comente a s'immàgine de Silvio debout; mentres chi tzertos retratos de Diego o Annette sètzida assimìgiant a sos pregadores de sa cultura egìtzia, a sas istàtuas templares o a sas atitadoras ingrenugadas, postas cun sas manos abertas subra de sos grenugos pinnigados.